Van klimaat en milieu tot diversiteit en inclusie. We hebben in Nederland met tal van complexe, maatschappelijke vraagstukken te maken die schreeuwen om een oplossing. Oplossingen waar we nu aan moeten werken voor een betere wereld in de toekomst. Door de juiste, duurzame, keuzes te maken als opdrachtgever en inkoper. Sluit u daarom ook aan bij het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen (MVOI). Zo maken we samen een duurzaam verschil.



Aan welke doelen werkt u?

Zet ook uw opdrachtgeverschap en inkoop in voor de transitie naar een duurzame, sociale wereld. Met het Manifest MVOI maakt u van die urgentie concreet werk. Hierin vindt u 6 thema’s voor MVOI:

  1. Milieu en biodiversiteit;

  2. Klimaat;

  3. Circulair (inclusief biobased);

  4. Ketenverantwoordelijkheid (Internationale Sociale Voorwaarden);

  5. Diversiteit en inclusie;

  6. Social Return.

Infographic: Grafische weergave van de 6 MVOI thema's.

Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen betekent dat u uw inkoop benut voor het realiseren van sociale, innovatieve en duurzame inkoop. Dit sluit goed aan bij het kabinetsbeleid om de inkoopkracht van overheden te benutten voor de duurzame transitie van Nederland.

Hoe helpt het Manifest u bij MVOI?

Met het Manifest werkt u stap voor stap aan uw eigen doelen en ambities.

  1. De eerste stap is bewustwording. Welke maatschappelijke doelen zijn er en wat wilt u daarin bereiken?

  2. Hoe u uw doelen bereikt? Gebruik bijvoorbeeld de webtool ISO 20400 en de MVI-criteriatool om van abstracte maat­schap­pelijke doelstellingen concrete acties te maken. Het helpt u ook om MVOI goed te borgen in uw organisatie.

Het concept MVOI

MVOI is inkopen met de meest positieve milieu-, maatschappelijke en economische effecten die mogelijk zijn gedurende de volledige levenscyclus en met het streven nadelige effecten te minimaliseren.

MVOI is een krachtig instrument voor een organisatie die nadenkt over duurzaamheidseisen en haar eigen bijdrage aan duurzame ontwikkeling.

De principes van MVOI

De belangrijkste principes voor MVOI zijn de volgende:

  1. Rekenschap afleggen: Een organisatie behoort rekenschap af te leggen van haar eigen effecten op de maatschappij, de economie en het milieu. In de context van inkopen omvat dit met name het afleggen van rekenschap van effecten en in het bijzonder van de effecten op de toeleveringsketens van de organisatie, met een levenscyclusperspectief op goederen of diensten.

  2. Transparantie: Een organisatie behoort transparant te zijn in die besluiten en activiteiten die een effect hebben op het milieu, de maatschappij en de economie. In de context van inkopen omvat dit met name transparant zijn in haar inkoopbesluiten en -activiteiten en haar leveranciers aanmoedigen transparant te zijn. Transparantie is de basis voor dialoog en samenwerking met stakeholders.

  3. Ethisch gedrag: Een organisatie behoort zich ethisch te gedragen en ethisch gedrag overal in haar toeleveringsketens te bevorderen.

  4. Volledige en eerlijke kansen: Een organisatie behoort vooringenomenheid en vooroordelen in alle inkoopbesluitvorming te vermijden. Alle leveranciers, met inbegrip van lokale leveranciers en kleine en middelgrote organisaties, behoren een volledige en eerlijke kans te hebben om te concurreren.

  5. Respect voor de belangen van stakeholders: Een organisatie behoort de belangen van haar stakeholders die de effecten van haar inkoopactiviteiten ondervinden, te respecteren, in overweging te nemen en erop in te spelen.

  6. Respect voor de rechtsorde en internationale gedragsnormen: Een organisatie behoort ernaar te streven zich bewust te zijn van eventuele schendingen hiervan op enig punt in haar toeleveringsketens. De organisatie behoort haar leveranciers actief te stimuleren om deze regels op te volgen en de naleving ervan te beoordelen en op te pakken als de situatie dit vereist.

  7. Respect voor mensenrechten: Een organisatie behoort internationaal erkende mensenrechten te respecteren.

  8. Innovatieve oplossingen: Een organisatie behoort oplossingen te zoeken om aan haar duurzaamheidsdoelstellingen te voldoen en innovatieve inkooppraktijken te stimuleren om duurzamere uitkomsten in haar gehele toeleveringsketen te bevorderen.

  9. Focus op behoeften: Een organisatie behoort de vraag te beoordelen, alleen datgene te kopen wat nodig is en naar duurzamere alternatieven te zoeken.

  10. Integratie: Om duurzame uitkomsten te maximaliseren behoort een organisatie te bewerkstelligen dat duurzaamheid in alle bestaande inkooppraktijken wordt geïntegreerd.

  11. Analyse van alle kosten: Een organisatie behoort na te denken over de kosten die gedurende de levenscyclus ontstaan, de prijs-kwaliteitverhouding die wordt gerealiseerd en de kosten en baten voor de maatschappij, het milieu en de economie als gevolg van haar inkoopactiviteiten.

  12. Continue verbetering: Een organisatie behoort te werken aan het continu verbeteren van haar duurzaamheidspraktijken en -uitkomsten, en organisaties binnen haar toeleveringsketens te stimuleren hetzelfde te doen.

De kernthema's van MVOI

De zeven kernthema’s van MVOI zijn als volgt:

  1. besturing van de organisatie: besluitvormingsprocessen en -structuren;

  2. mensenrechten: gepaste zorgvuldigheid, risicosituaties met betrekking tot mensenrechten, vermijden van medeplichtigheid, het oplossen van klachten, discriminatie en kwetsbare groepen, burger- en politieke rechten, economische, maatschappelijke en culturele rechten, fundamentele principes en arbeidsrechten;

  3. arbeidspraktijken: werkgelegenheid en arbeidsrelaties, werkomstandigheden en sociale bescherming, sociale dialoog, gezondheid en veiligheid op het werk, persoonlijke ontwikkeling en training op de werkplek;

  4. het milieu: preventie van milieuvervuiling, duurzaam gebruik van hulpbronnen, mitigatie van en adaptatie aan klimaatverandering, bescherming van het milieu, biodiversiteit en herstel van natuurlijke leefgebieden;

  5. het eerlijk zakendoen: anticorruptie, verantwoorde politieke betrokkenheid, eerlijke concurrentie, het bevorderen van duurzaamheid in de waardeketen, respect voor eigendomsrechten;

  6. consumentenaangelegenheden: eerlijke marketing, feitelijke en onbevooroordeelde informatie, eerlijke werkwijzen bij het sluiten van contracten, het beschermen van de consumentengezondheid en -veiligheid, duurzame consumptie, dienstverlening aan consumenten, ondersteuning, oplossing van klachten en geschillen, privacy en gegevensbescherming van consumenten, toegang tot essentiële voorzieningen, voorlichting en bewustzijn;

  7. betrokkenheid bij en ontwikkeling van de gemeenschap: betrokkenheid bij de gemeenschap, opleiding en cultuur, het scheppen van werkgelegenheid en het ontwikkelen van vaardigheden, ontwikkeling en toegang tot technologie, creëren van welvaart en inkomen, gezondheid, maatschappelijke investeringen.

Opstellen actieplan MVOI

Met het opstellen van het actieplan MVOI vertaalt u de duurzaamheidsambities van uw organisatie in concrete acties.

Waarom een actieplan MVOI?

In het Manifest MVOI hebben overheidspartijen met elkaar afgesproken om concreet werk te maken van MVOI in de eigen organisatie. Om dit te bereiken wordt door de ondertekenaars een actieplan MVOI opgesteld en uitgevoerd. Het delen van dit plan, het jaarlijks evalueren en rapporteren én het actualiseren van het plan gedurende de looptijd van het Manifest maken hier deel van uit.

Format actieplan MVOI: hulpmiddel bij het opstellen

Om partijen te ondersteunen bij het maken van ambitieuze en realistische actieplannen is er een format voor starters en gevorderden. Met deze formats, de bijbehorende handleidingen en ondersteunende werkbladen, wordt efficiënt en gestructureerd een actieplan MVOI opgesteld. De formats zijn richtinggevend en vormen de basis van een actieplan. Wanneer uw organisatie grotere stappen kan maken of als zich meer kansen voordoen, dan is er alle ruimte om dit in het actieplan te verwerken.


Stappen per maatschappelijk doel
Infographic: Stappen per maatschappelijk doel.

  1. Stap 1 Afweging
    De Partij neemt kennis van de mogelijkheden van maatschappelijk verantwoord opdrachtgeven en inkopen voor het bereiken van het desbetreffende maatschappelijke doel, legt deze naast de organisatie gebonden ambities en maakt de afweging of MVOI kansen biedt.

  2. Stap 2 Pilots
    De Partij gaat maatschappelijk verantwoord opdrachtgeven en inkopen in een beperkt aantal gevallen toepassen.

  3. Stap 3 Verbreding
    De Partij zet in op het flink vergroten van de toepassing van maatschappelijk verantwoord opdrachtgeven en inkopen. Daarbij horen ook een nulmeting en monitoring en activiteiten voor het bewustmaken en betrekken van opdrachtgevers, beleidsmakers, inkopers en andere relevante personen in de organisatie.

  4. Stap 4 Borging
    Aanvullend op de voorgaande drie stappen, verankert de Partij de toepassing van maatschappelijk verantwoord opdrachtgeven en inkopen verder in het eigen beleid en in de interne systemen of afspraken. De Partij zet in op het vergroten van de impact via inkoop.

  5. Stap 5 Leiderschap
    Aanvullend op de voorgaande stappen, hanteert de Partij standaard maatschappelijk verantwoord opdrachtgeven en inkopen waar dat mogelijk is en toont leiderschap richting de markt en/of andere partijen.

Wanneer gebruikt u het format starter of gevorderd?

Startpunt is het kiezen van het format dat het beste bij uw organisatie past. Daarvoor zijn er enkele richtlijnen. Deze zijn gebaseerd op de stappen die een organisatie doorloopt, zoals beschreven in het Manifest.

  1. Format starter

    Een startende organisatie is een organisatie die nog weinig over MVOI weet en nog geen tot weinig ervaring heeft met hoe je MVOI in de praktijk moet toepassen. MVOI wordt vooral toegepast in de vorm van losse activiteiten, bijvoorbeeld pilots. Stap 1 en 2 zijn van toepassing op een startende organisatie. Dit type organisatie maakt gebruik van het format voor startende organisaties en de bijbehorende handleiding.

  2. Format gevorderd

    Een gevorderde organisatie is een organisatie die al wat ervaring heeft met het toepassen van MVOI in de praktijk. Dit type organisatie zoekt naar meer structuur en meer diepgaande begeleiding bij hoe MVOI nog beter kan worden meegenomen. Stap 3 en 4 zijn van toepassing op een gevorderde organisatie. Dit type organisatie maakt gebruik van het format voor gevorderde organisaties en de bijbehorende handleiding.

In het format wordt regelmatig concreet verwezen naar praktijkvoorbeelden en handige tools.